De ‘Rode Baron’ was een Duitse gevechtsvlieger tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hij werd geroemd door vriend en vijand. Hij was vaardig in wat hij moest doen en hij was moedig in de manier waarop hij het deed. Zijn taak was om zoveel mogelijk geallieerde vliegtuigen neer te halen. Manfred von Richthofen haalde uiteindelijk tachtig geallieerde vliegtuigen uit de lucht en dat resulteerde erin dat er door het geallieerde opperbevel een grote som geld werd uitgeloofd. Degene die hem kon uitschakelen zou behalve een groot geldbedrag ook de hoogste Britse militaire onderscheiding (het ‘Victoria Cross’) en een eigen vliegtuig ontvangen. De gepassioneerd van de jacht genietende Duitse edelman werd uiteindelijk gedood door een kogel in het hart. Laagvliegend achtervolgde hij een geallieerd vliegtuig en een vanaf de grond afgevuurde kogel trof hem dodelijk. Lulliger kon het bijna niet. Hij werd niet verslagen tijdens een heroïsch luchtgevecht, maar uit de lucht gehaald door een gelukstreffer, afgevuurd door een infanterist; een zandhaas.
Laagvliegend kwam de volledig rood geverfde dubbeldekker overscheren. Behalve ik keek er niemand op. Ze waren zo geconcentreerd op hun golfspel dat ze de ‘Rode Baron’ niet opmerkten. Natuurlijk; er komen veel vliegtuigen overvliegen en we merken ze nauwelijks meer op, maar dit was toch anders. Dit was een prachtige replica van de ‘Rode Baron”, die op een zomerse zaterdagochtend overkwam. Niemand keek op en niemand scheen geïnteresseerd te zijn in mijn historische uitleg over het overvliegende fenomeen. Jammer. Men had geen oog voor de schoonheid van de antieke dubbeldekker.
Ik ben nog van de zwart-wit generatie. De generatie die de eerste televisies in de etalages zag verschijnen. Vrijwel onbetaalbare bakbeesten die vage zwart-wit beelden produceerden. Maar we waren er blij mee. Er ging een wereld voor ons open. Behalve naar ‘Dappere Dodo’ en ‘Vier Veren Waterval’, keken we naar Amerikaanse series zoals: Laurel en Hardy, Charley Chaplin, Buster Keaton, Harold Lloyd, The Little Rascals en de Keystone Cops. Regelmatig zag je in die films ook een dubbeldekker door het beeld vliegen. Boven op de dubbeldekker stond dan een stuntman of stuntvrouw, die was vastgesnoerd aan de gekruiste stalen kabels waarmee de twee vleugels aan elkaar waren verbonden. Ook werden oude authentieke beelden uitgezonden van de ‘Rode Baron’. In zwart-wit. Ondanks dat hij bij de vijand hoorde was hij voor ons (voor mij en mijn vriendje P. Jansen) een bijna mythische figuur. En nu zag ik hem in kleur overkomen. Die mooie rode dubbeldekker die scherp afstak tegen de blauwe licht bewolkte lucht en die me deed terugdenken aan mijn jeugd. Ik keek omhoog en genoot. Als enige. De rest had slechts oog voor het wegvliegende golfballetje. Hoe ver kunnen werelden dan uiteen liggen.
Er komen gedurende de zomer regelmatig antieke vliegtuigen overvliegen. Vaak is het ook de oude DC3, de Dakota, die diep brommend vanaf Lelystad richting het zuiden vliegt en na een uur weer terug koerst naar zijn thuisbasis. Het begint dan met een licht brommen in de verte en gaat langzaam over in het diepe gebrom van de naderende hardwerkende motoren. Een diep gebrom waarbij je het idee krijgt dat je de zuigers op en neer hoort gaan. Als ik dat gezwoeg van de motoren hoor, dan ren ik naar buiten en geniet van de laag overvliegende kist. Je kan hem, zo lijkt het, bijna aanraken; zo laag vliegt hij over het huis. Iedere keer brul ik naar Hitty: “Luister… daar komt de Dakota. Vlug… vlug! We rennen dan naar buiten en staren naar de overvliegende ‘oude baas’. De laatste keer verliep echter zeer teleurstellend. Ik riep en er gebeurde verder niets. Hitty rende niet met me mee naar buiten. Het gebrom werd zwakker en zwakker en de Dakota werd kleiner en kleiner. Ik stond er verloren en alleen. “Waar bleef je?”riep ik haar toe, toen ze veel te laat naar buiten stapte. “Kijk daar gaat ie,” wees ik het verdwijnende staartstuk na. “Ik hou niet van vliegtuigen,” was haar antwoord. Mijn hart sloeg over. Ik was verbijsterd. Na jarenlang met me mee naar buiten te zijn gestoven kwam ze met die schokkende mededeling. Wat voor duistere geheimen draagt ze nog meer met zich mee?
Ron Krancher
Copyright © by Ronald E. Krancher (schrijver/antropoloog/niet-westers socioloog), Weesp 1 oktober 2011,
